بررسی تحلیلی مسأله شهود عقلی در کانت و فیشته
Authors
Abstract:
یوهان گوتلیب فیشته مدعی بود تنها کسی است که روح فلسفه کانت را دریافته و به آن وفادار است. با این حال در برخی از اساسی‌ترین مسائل، موضع او، در ظاهر، مخالف با کانت به نظر می‌رسید؛ به همین دلیل با نقدهای جدی مواجه شد. از جمله، امکان«شهود عقلی» برای انسان که کانت آن را انکار می‌کند اما فیشته بنیاد آگاهی می‌داند و تصریح می‌کند که بدون شهود عقلی امکان حصول آگاهی برای انسان منتفی است. فیشته از یک سو اظهار می‌کند که شهود عقلی مورد نظر او و کانت دو مقولهی متفاوتند؛ یعنی اشتراک لفظی دارند و از سوی دیگر اظهار می‌کند، کانت در این مسأله با او هم‌رأی است؛ علاوه بر آنکه در نقد دوم، بنابر مقتضیات عقل عملی شهود عقلی را مجاز می‌داند، فحوای بسیاری از عبارات او در نقد اول نیز مؤید امکان آن است. شارحان، در نسبت میان کانت و فیشته در این مسأله اتفاق رأی ندارند. برخی نظر فیشته رامخالف کانت می‌دانند و برخی دیگر میان آنها اختلافی نمیبینند. نوشتار حاضر نخست به تنقیح مناط بحث در نظام کانت و فیشته می‌پردازد؛ سپس به نمونه‌ای از ادله‌ی موافقان و مخالفان اشاره می‌کند؛ در پایان، دلیل و تحلیل خود را بر عدم اختلاف میان آنان بیان می‌کند.
similar resources
تحلیلی بر «شهود» در ساختار معرفتی کانت
این مقاله در تحلیل یکی از بنیادی‌‌ترین مفاهیم فلسفه‌ی کانت، یعنی «شهود» است. «شهود» زیرساخت اندیشه‌ی کانت است. تحلیل کارکرد و روابط و تعامل آن با «فاهمه» و معنای شهود و انواع آن در این مقاله مطرح شده است. آن‌چه از آثار کانت به دست می‌آید این است که «شهود» اساس اندیشه‌ی کانت و مقدم بر فاهمه است و با تکیه بر آن است می‌توان علوم تجربی را در برابر شک‌گرایی «هیوم» مقاوم، نجات داد.
full textفیشته در مواجهه با فلسفة نقادی کانت
فلسفه در طول تاریخ تحولات بسیاری کرده است. از آن جمله انقلاب کپرنیکی کانت بود که تغییر کلی نوع نگاه به فلسفه انجامید و مرحله‌ای جدید در فلسفه را درپی داشت. فلاسفة پس از کانت هر‌یک به نوعی با این دیدگاه در تعامل بودند، اگرچه کانت مدعی بود که نظامی کاملاً نقادانه ایجاد کرده است، اما ظاهراً پایبندی به روش انتقادی مورد نظر او حتی در نظام خودش هم کاملاً ممکن نشده بود. سعی در اصلاح نظام کانتی برای پاسخ...
full textفیشته در مواجهه با فلسفه نقادی کانت
فلسفه در طول تاریخ تحولات بسیاری کرده است. از آن جمله انقلاب کپرنیکی کانت بود که تغییر کلی نوع نگاه به فلسفه انجامید و مرحله ای جدید در فلسفه را درپی داشت. فلاسفه پس از کانت هر یک به نوعی با این دیدگاه در تعامل بودند، اگرچه کانت مدعی بود که نظامی کاملاً نقادانه ایجاد کرده است، اما ظاهراً پایبندی به روش انتقادی مورد نظر او حتی در نظام خودش هم کاملاً ممکن نشده بود. سعی در اصلاح نظام کانتی برای پاسخ ...
full textگستره و محدودۀ شهود عقلی در اخلاق مشرقی ابنسینا
این مقاله در نظر دارد با بررسی گسترۀ شمول توانایی معرفتی شهود عقلی در رسائل مشرقی ابنسینا نشان دهد که چه دستهای از افراد جزو واجدان توانایی معرفتی شهود عقلی هستند و (به قول ابنسینا در داستان رسالة الطیر) در جرگۀ «برادران حقیقت» وارد میشوند و چه دستهای از افراد فاقد این نوع توانایی معرفتیاند. بر این اساس، نخست میکوشیم در این رسالهها مخاطبان داستانهای مشرقی را شناسایی کنیم و سپس با بررسی...
full textMy Resources
Journal title
volume 7 issue 1
pages 133- 167
publication date 2016-05-21
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023